وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران

سه شنبه هفتم شهریور ۱۴۰۲ ساعت 16:25 توسط دکتر کرامت اله راسخ |  کتاب: تغییر ساختار حوزه عمومی روحانیون در ایران فصل هفتم: تغییر ساختار حوزه‌ی عمومی روحانیون در عصر مشروطیت (111)کرامت الله راسخ 7 شهریور 1402ناظم الاسلام کرمانیناظم الاسلام کرمانی عالم یا مجتهدی برجسته نبود، لیکن کتاب تاریخ او با عنوان تاريخ بيداري ايرانيان سبب شد، تا او نامی‌ شود.[1] میرزا محمد کرماني[2] در شهر کرمان متولد شد. او یکی از شاگردان ميرزا آقا خان کرماني بود. ميرزا محمد در بیست‌وهشت سالگي به تهران مهاجرت کرد[3] و مشاور و مباشر سید محمد طباطبایی شد. سید محمد طباطبایی پس از تأسیس مدرسه اسلام، ميرزا محمد کرماني را به مدرسه دعوت و به‌عنوان ناظم و مدرس برخي دروس انتخاب کرد. او به همین دلیل ناظم‌ مدرسه اسلام شد و شهرت ناظم الاسلام گرفت.[4] ناظم الاسلام پس از افتتاح مجلس، صاحب امتیاز روزنامه نداي وطن شد،[5] بعد از انقلاب مشروطیت به کرمان برگشت و در دادگستري کرمان (1330ق) مشغول کار شد و در سال 1337ق (1297ش) به آنفلوانزا مبتلا و از دنیا رفت.[6] ناظم الاسلام کرمانی با کتاب تاریخ بیداری ایرانیان شناخته می‌شود. این کتاب، یکی از نخستین آثار تاریخی است که شکل و محتوای آن با کتاب‌های تاریخی کلاسیک ایرانی فرق دارد. کرمانی این کتاب را با استفاده از عبارات ساده و بدون تکلف نوشته است. این کتاب ازجمله آثار پیشگام در تاریخ‌نگاری جدید ایران است، درواقع شیوه تاریخ‌نگاری روشنفکران و روحانیون عمومی، به همین دلیل کتاب او با استقبال این دو جریان روبه‌رو شد. منظور او از نوشتن این کتاب، شرح ساده وقایع نیست. هدف او: شرح خدمات بزرگ‌مردان سترگ ک وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران...ادامه مطلب

شنبه بیست و چهارم فروردین ۱۳۹۸ ساعت 9:54 توسط دکتر کرامت اله راسخ |  23/1/98اگوست کنت به تعبیری بنیان‌گذار جامعه‌شناسی دو نوع جامعه یا جامعه‌شناسی را از یکدیگر متمایز می‌کند: ایستا و پویا. شاید بتوان از این تمایز مفهومی او برای توضیح وضعیت در کشورهای خاورمیانه استفاده کرد. البته منظور او این نبود و از این مفاهیم بیشتر تمایزی روش‌شناختی را در نظر داشت. دو مفهوم «ایستا» و «پویا» ممکن است، در خدمت تحلیل مناسبات اجتماعی و شخصیت افرادی قرار گیرد که به قول پیر بوردیو در «میدان اجتماعی» خاورمیانه با «عادت‌واره های» خاص پرورش پیدا می‌کنند. مناسبات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در این جوامع کُند و ایستا است. این جوامع برای مدت طولانی درگیر مسائلی می‌مانند که قادر به حل آن نیستند. برای نمونه می‌توان از مسئله فلسطینی‌ها در نزاع اعراب اسرائیل، طالبان در افغانستان، انقلاب مشروطیت، گروگان‌گیری، جنگ ایران و عراق، مسئله هسته‌ای و غیره در ایران و مسائل مشابه در بسیاری از کشورهای خاورمیانه سخن گفت. آثار این «ایستایی» را می‌توان در شخصیت افرادی که در بستر این «میدان اجتماعی» با «عادت‌واره»های خاص پرورش پیدا می‌کنند، به‌وضوح دید. انسانی به دانشگاه می‌رود اتفاقی کمونیست، توده‌ای، ملّی گرا، حزب‌اللهی، اصلاح‌طلب و غیره می‌شود و تا آخر عمر به‌رغم تغییر جایگاه و پایگاه اجتماعی‌اش همان باورها یا به قول رابرت پارک جامعه‌شناسی برجسته آمریکایی «ذهنیت‌های از پیش‌ساخته شده» را تکرار می‌کند. ای‌کاش تکرار می‌کرد، این باورها را به شکل لجبازی تا ابتدایی‌ترین سطح ممکن تقلیل می‌دهد و راه را از این طریق بر هرگونه دگر شدن و دگرا وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران...ادامه مطلب

یکشنبه بیست و پنجم فروردین ۱۳۹۸ ساعت 13:39 توسط دکتر کرامت اله راسخ |  روحانیون به چند دلیل در آغاز حکومت صفوی از جایگاه خاص برخوردار شدند. بخش قابل‌ملاحظه‌ای از مردم ایران به‌زور شمشیر قزلباشان شیعه می‌شدند، لیکن افرادی که بتوانند این مذهب جدید را تفسیر و برای ذائقه مردم قابل‌هضم کنند، کافی نبود. استفاده از زور پذیرش مذهب جدید را برای بسیاری از مردم دشوار کرده بود. هزاران نفر در تبریز، اصفهان، شیراز و بسیاری از شهرهایی که مراکز علمی مذاهب سنی به‌حساب می‌آمدند، قتل‌عام شدند. مقاومت شیخ اسحاق کازرونی معروف به شیخ اسحاق «گبر کش» که قبلاً بخش فراوانی از زرتشتیان شمال فارس را قتل و عام کرده بود و عنوان گبر کش گرفته بود در مقابل شاه اسماعیل سبب شد تا نزدیک چهار هزار نفر از مردم کازرون به قتل برسند. این اعمال توجیه مذهب جدید را دشوار کرده بود. شاه اسماعیل به همین دلیل نیاز مبرم به کسانی داشت که اعمال او را توجیه مذهبی کنند. این‌گونه افراد در ایران کم بودند، بنابراین در آغاز تعداد محدود و سپس شماری قابل‌ملاحظه از علمای شیعه‌مذهب از جبل عامل در لبنان، عراق و بحرین به ایران دعوت شدند. روحانیون از همان آغاز به دو گروه تقسیم شدند، کسانی مانند محقق کرکی در خدمت سلطان بودند و کسانی مانند ابراهیم بن سلیمان قطیفی که تلاش داشتند، فاصله خود را با دستگاه حکومت حفظ کنند. روحانیون وابسته به دستگاه حکومتی در آغاز دست بالا را داشتند و ضمن حفظ استقلال در خدمت نظام سیاسی در آمدند. روحانیون اخبار گرا در قرن اول حکومت صفوی تفوق داشتند و هر چیزی را به امامان شیعه از طریق اختراع روایات نسبت می‌دادند. الب وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران...ادامه مطلب

کرامت اله راسخ نظریه‌های جامعه‌شناسی پیشرفته (1) (6)گئورگ زيمل (1858-1918) 1  زندگی زيمل اول مارس 1858 در برلين به دنيا آمد. او در دانشگاه سلطنتی فريدريش ويلهلم در برلين تاريخ، روان‌شناسی خلق‌ها، فلسفه و تاريخ هنر تحصيل کرد. تحصيلاتش در سال 1885  به پايان رسيد و او بلافاصله فعاليت آموزشی خود را شروع کرد. زيمل نخست «مدرس خصوصی» و سپس دانشيار شد، بدون آنکه حق‌الزحمه چندانی دريافت نمايد.. محيط اجتماعی برلين در آستانه‌ قرن بيستم بر تفکر، سبک زندگی و علاقه‌ زيمل به فعاليت‌های اجتماع تأثیر گذاشت. «شهر بزرگ» به همين دليل يکی از اولويت او در پژوهش‌های جامعه‌شناختی‌اش شد. برلين در اين عصر محل تجمع محافل بورژوازی تحصیل‌کرده، گروه‌های سياسی و جريان‌ها فکری، و به اين دليل نيز برای زيمل جذاب بود. زيمل 1890 ازدواج کرد. او در دوران جوانی اهل فعاليت محفلی بود، ولی از سال 1890 به‌تدریج از تمام مهمانی‌های دوستانه در برلين کنار گرفت و به برگزاری «محفل درسی» در خانه‌اش اکتفا کرد که بيش‌تر شبيه کلاس درسی در دانشگاه بود. محيط اجتماعی برلين در اين عصر تحت تأثير سامی‌ستیزی نيز قرار داشت. زندگی خصوصی و دانشگاهی زيمل تحت تأثير اين پديده در اين شهر در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم قرار داشت. حزب سوسياليست کارگران آلمان (نازی) با گرایش‌های نژادپرستی به رهبری آدلف هيتلر در اوایل سال 1933 به قدرت رسيد. نازی‌ها پس از به قدرت رسيدن کتاب‌های زيمل را سوزاندند و پليس مخفی اموال مادی و معنوی او را توقيف کرد که هنوز اطلاعی درباره سرنوشت اين آثار در دست نيست. زندگی دانشگاهی زيمل نيز بدون دردسر نبود. او پايان‌نامه‌ای در سال 1880 تحت عنوان «مطالعات روان‌شناختی_قوم‌شناختی درباره‌ آغاز موسيقی» نو وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران...ادامه مطلب

انتخاب رئیس‌جمهور و اصول‌گرایان انتخاب دور دوازدهم ریاست‌جمهور در نظام جمهوری اسلامی در 29 اردیبهشت سال 1396 برگزار و حجت‌الاسلام دکتر حسن روحانی برای دومین بار انتخاب و برای چهار سال دیگر رئیس‌جمهور وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران...ادامه مطلب

در باب مفهوم ملت کرامت اله راسخ ويژگی اصلی نظام سياسی در منطقه خاورميانه نقش «فرد اول» نظام و رابطه او با افراد جامعه است که گاهی «مردم»، زمانی «خلق» يا «شهروند» و در مواردی «امت» و «رعیت» ناميده می‌ش وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران...ادامه مطلب

تقديرگرايي کرامت اله راسخ مردم در جوامع سنتی تقديرگرا هستند. جامعه ايران نيز از اين نظر تفاوت با ديگر جوامع سنتی ندارد. مشکل است چنين مردمی را قانع کرد، انسان بر سرنوشت خود حاکم است و می‌تواند سرنوشت وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران...ادامه مطلب

دو برساخت متفاوت از تاريخ کرامت اله راسخ سنت ضد مدرن با تقليد از غرب برای نخستین بار در ایران در جریان «جنبش تنباکو» جنبش اجتماعی شد. افرادی در لندن با انگیزه سود شخصی و دلایل دیگر درصدد جلب «سرمایه» وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران...ادامه مطلب

کرامت الله راسخ نظریه‌های جامعه‌شناسی پیشرفته (1) (1) آگوست کنت (1798-1857) 1.زندگی اگوست کنت اگوست کنت فرانسوی اهل شهر مون پلیه بود. کنت در جوانی به پاریس رفت، نخست ریاضیات و پزشکی تحصیل کرد و سپس به وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران...ادامه مطلب

نظریه‌های جامعه‌شناسی پیشرفته (1) (5)فردیناند تونیس (1936 ـ 1855)1.  زندگیفرديناند تونیس 26 ژولای 1855 در اولدنسورت (oldenswort) به دنیا آمد. او تنها جامعه‌شناس نسل خود بود که خاستگاه روستایی داشت. تونیس پس از تحصیل فلسفه کلاسیک،فلسفه توماس هابز، اقتصاد سیاسی، تاریخ حقوق و مردم‌شناسی خواند. فکر تعارض «جماعت» (گمینشافت) و «جامعه» (گزلشافت) با استفاد وبلاگ تخصصی جامعه شناسی در ایران...ادامه مطلب